Lyrboton Kome Antik Kenti, Antalya'nın Kepez ilçesine bağlı Varsak Mahallesi'nde, dağlık bir tepe üzerinde yer alan ve yaklaşık 2.200 yıllık bir geçmişe sahip olan önemli bir antik yerleşimdir. Helenistik Dönem'den Ortaçağ'a kadar kesintisiz bir yerleşim alanı olan bu antik kent, özellikle zeytinyağı üretimi ile tanınmaktadır. Perge Antik Kenti'ne bağlı büyük bir zeytinyağı üretim köyü olan Lyrboton Kome, antik kaynaklarda "Elai Baris" (Yağ Çiftliği) olarak da anılmaktadır.

Antik kentin hikayesi, yerleşimin sahibi olan Arete adlı bir rahibenin, İmparator Domitian ve Perge Artemisi'ne adadığı bir kule inşa ettirmesiyle başlar. Arete, bu kuleyle birlikte zeytinyağı üretim yerleşiminin organizasyonunu sağlamış ve bir zeytin vakfı kurarak üretimi kurumsallaştırmıştır. Bu vakıf, Arete'nin kızı Kille ve torunu Mouas ile devam etmiştir.

Lyrboton Kome'de, çoğunluğu Roma ve Bizans dönemlerine ait olan kalıntılar arasında 100'den fazla zeytinyağı işliği, konutlar, hamamlar, kiliseler ve 80'den fazla mezar bulunmaktadır. Bu yapılar, kentin dönemin en büyük zeytinyağı üretim merkezlerinden biri olduğunu göstermektedir. Yazıtlardan elde edilen bilgilere göre, Pamfilya bölgesi zeytinyağı ihracatında öncü bir merkezken, Lyrboton Kome de en kapsamlı ve profesyonel üretimin yapıldığı yerleşimlerden biri olmuştur.

2015 yılında başlatılan kazı ve restorasyon çalışmaları sonucunda, Lyrboton Kome Antik Kenti arkeopark olarak düzenlenmiş ve 2018 yılında ziyarete açılmıştır. Bu çalışmalar, Kepez Belediyesi, Antalya Müzesi ve Akdeniz Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleştirilmiştir.

Adres:  Varsak - Kirişçiler Mahallesi,  Kepez/Antalya